وجه به سياستهاي كلي نظام،راهي براي پيشرفت كشور
«امروز نظام اسلامى، جمهورى اسلامى، ملت و جوانان ايران در دنياى اسلام مثل ستاره مىدرخشند. به شما نگاه مىكنند و از شما الهام مىگيرند. مراقب خودتان باشيد. وحدت خودتان را حفظ كنيد. اميد خودتان را به آينده حفظ كنيد. مسئولان قدر اين ملت را بدانند. دستگاههاى مختلف نظام اسلامى با وحدت و همدلى كارهايى را كه برعهده آنهاست، بهخوبى انجام دهند و ملت را از كاركرد و تلاش خود خشنود و راضى كنند.»
اينها بخشي از بيانات مقام معظم رهبري است كه در آن، با اشاره به جايگاه جمهوري اسلامي ايران، مردم و بويژه مسئولان كشور را بر لزوم حفظ وحدت تاكيد داده اند. مقام معظم رهبري با اشاره به مسايل داخلي و خارجي كشور، جايگاه فعلي ايران اسلامي را مناسب و رو به جلو ارزيابي مي كنند و در عين حال تاكيد مي كنند كه تا نقطه مطلوب فاصله هايي وجود دارد.
سياست داخلي هر كشوري بخش هاي مختلفي را شامل مي شود كه هر كدام در جاي خود حائز اهميت است و در ضمن در كشورهاي مختلف، تعيين خط مشي ها براي اداره هر يك از اين ابعاد، بر عهده يك افراد يا گروه هاي مرجع خاصي است.
در كشور ما نيز مقام معظم رهبري در كنار بيانات و رهنمودهايي كه در سخنراني هاي مختلف خود مطرح مي كنند، بطور رسمي تر، در قالب سياست هاي كلي بخش هاي مختلف كشور خط مشي مناسب براي اداره كشور را نشان مي دهند.
البته تعيين اين خط مشي ها و در نتيجه تهيه سياست هاي كلي هر بخش، در نظام جمهوري اسلامي ايران با مشورت و كار جمعي يك گروه مشورتي به نام مجمع تشخيص مصلحت نظام انجام مي گيرد كه به جز اعضاي حقوقي آن نظير روساي سه قوه، از تعدادي عضو حقيقي نيز بهره مي گيرد كه توسط مقام معظم رهبري منصوب مي شوند.
يكي از مهمترين وظايف مجمع تشخيص مصلحت نظام، ارايه مشاوره به مقام معظم رهبري در تعيين سياست هاي كلي نظام جمهوري اسلامي ايران است. طبق اصل 110 قانون اساسي، «تعيين سياست هاي كلي نظام جمهوري اسلامي ايران» پس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام، از وظايف رهبري شمرده شده است.
از سال 1377 تا كنون بيش از 30 مورد مورد سياست كلي توسط مجمع تشخيص مصلحت نظام تصويب وتقديم مقام معظم رهبري شده كه از اين ميان تعدادي از سوي رهبر انقلاب ابلاغ و تعدادي نيز جهت تصويب نهايي و ابلاغ، در اختيار ايشان قرار داده شده است.
تعيين اين خط مشي ها و در نتيجه تهيه سياست هاي كلي هر بخش، در نظام جمهوري اسلامي ايران با مشورت و كار جمعي يك گروه مشورتي به نام مجمع تشخيص مصلحت نظام انجام مي گيرد كه به جز اعضاي حقوقي آن نظير روساي سه قوه، از تعدادي عضو حقيقي نيز بهره مي گيرد كه توسط مقام معظم رهبري منصوب مي شوند
امور فرهنگي، مسكن و شهرسازي، امور اجتماعي - سياسي، امور دفاعي، امنيت ملي، پدافند غير عامل، آمايش سرزميني، توسعه پايدار، اقوام و مذاهب، مشاركت اجتماعي، مديريت و نظام اداري، خودكفايي امنيتي و دفاعي، امنيت اقتصادي و امور ايثارگران از جمله حوزه هايي هستند كه از سال 77 تا امروز سياست هاي كلي براي آنها تعريف و بعضا ابلاغ شده است. البته به اين فهرست بايد برنامه هاي پنج ساله توسعه را نيز اضافه كرد.
نقطه مطلوبي كه به آن اشاره شد، در واقع همان مواردي است كه در متن سند چشم انداز بيست ساله كشور يا سند ايران 1404 به آنها اشاره شده، از جمله اينكه در بخشي از اين سند آمده است: جامعه ايراني در افق اين چشم انداز چنين ويژگي هايي خواهد داشت كه توسعه يافته، متناسب با مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي خود، متكي بر اصول اخلاقي و ارزش هاي اسلامي، ملي و انقلابي، با تاكيد بر مردم سالاري ديني، عدالت اجتماعي، آزادي هاي مشروع، حفظ كرامت و حقوق انسان ها و بهره مندي از امنيت اجتماعي و قضايي است.
اما رسيدن به چنين جايگاهي ملزوماتي دارد كه به گفته مقام معظم رهبري، يكي از مهم ترين لوازم آن، اتحاد و وحدت ميان مردم كشور و ميان مسئولان است؛ كما اينكه در سخنراني هاي خود بارها به اين مساله اشاره كرده اند:
«اين مساله اتحاد و وحدت كلمه در ميان مسلمانان و امت اسلام با يك نگاه؛ و در ميان ملتهاى مسلمان در هر كشورى، اتحاد ميان مردم كشور و ابعاض گوناگون اين ملتها، مهم است؛ در مورد ما هم همين صادق است. اينى كه ما مكرر عرض ميكنيم به جناحهاى سياسى، به مسئولين محترم براى حفظ وحدت، به كسانى كه داراى منبر گفتگو هستند؛ چه روزنامه، چه پايگاههاى اينترنتى، چه بلندگوهاى گوناگون دستگاههاى اجرائى و غير اجرائى، توصيهى ما دائماً به دوستان، برادران، مسئولان، صاحبان قلم، صاحبان بيان نسبت به امر وحدت، به خاطر اين است كه وحدت يك عنصر عظيم است و كشور ما با اتحادى كه خوشبختانه ملت دارند - كه اين اختلافات گوناگون نتوانسته است خوشبختانه ملت را تجزيه كند - يكپارچگىاش در حد بالائى محفوظ مانده است. مسئولين هم اختلاف سليقه دارند، اما اختلاف سليقه تا وقتى كه به گريبانگيرى منتهى نشود، هيچ اشكالى ندارد. همين اتحاد و اين همدلى توانسته است كشور را در چشم دشمنان به عنوان يك مجموعهى مقتدر، به عنوان يك كشور مقتدر حفظ بكند. الان هم همين جور است. من چندى پيش سفارش كردم نسبت به اتحاد و وحدت؛ خوشبختانه مسئولين محترم قوا تجاوب كردند؛ خيلى با ارزش است.»
در كشور ما نيز مقام معظم رهبري در كنار بيانات و رهنمودهايي كه در سخنراني هاي مختلف خود مطرح مي كنند، بطور رسمي تر، در قالب سياست هاي كلي بخش هاي مختلف كشور خط مشي مناسب براي اداره كشور را نشان مي دهند
ايشان تاكيد كرده اند كه در صورت حفظ وحدت و يكپارچگي، وضعيت ايران در عرصه هاي مختلف داخلي و خارجي، در جايگاهي كه شايسته ملت ايران است قرار مي گيرد:
«وحدت ملت ايران، اتحاد كلمه مسئولان كشور، همكارى دستگاههاى مختلف، وظيفهشناسى و مسئوليتشناسى آحاد مردم مي تواند ما را به پيشرفتهاى بيشترى برساند، مي تواند آن چهرهاى را كه متناسب با اين كشور و اين ملت عزيز و با استعداد است، براى ما به وجود بياورد.»
در واقع تاكيد رهبري بر اين مساله، نوعي آسيب شناسي وضعيت كنوني كشور نيز محسوب مي شود چراكه ميتوان فهميد كه يكي از بزرگترين موانع در راه پيشرفت كشور در زمينه هاي مختلف داخلي و خارجي، نقض كردن گاه و بيگاه اصل وحدت توسط مسئولان كشور است و همين مساله به عنوان يكي از مهمترين نقاط ضعف كشور محسوب مي شود.
اما مهمترين نقطه قوت نظام در اين مسير، وجود همين خط مشي هاست كه همانطور كه اشاره شد، هم در بيانات مقام معظم رهبري قابل احصاء است و هم در سياست هاي كلي كه از سوي ايشان ابلاغ مي شود وجود دارد اما لازمه برتري يافتن نقاط قوت بر نقاط ضعف، اهتمام بيشتر مسئولان به رهنمودهاي رهبري و حركت بر اساس سياست هاي كلي نظام به عنوان يك اصل است.
حسين آشنا
بخش سياست تبيان